روزه‌داری در ماه رمضان منجر به تغییرات اساسی در الگوی تغذیه و متابولیسم بدن می‌شود و بیماران دیابتی که قصد روزه گرفتن دارند، در معرض خطراتی از جمله هایپوگلایسمی، هایپرگلایسمی، کتواسیدوز دیابتی (DKA) و سندرم هایپراسمولار هایپرگلایسمیک (HHS) هستند.
بنابراین، اصلاح رژیم دارویی در طول ماه رمضان بر اساس نوع دیابت، روش درمان و الگوی غذایی بیمار، ضروری است.
در این درس قصد داریم به نحوه تنظیم داروهای خوراکی و انسولین در بیماران دیابتی روزه دار بپردازیم.
اصول کلی اصلاح رژیم دارویی در ماه رمضان
روزه‌داری منجر به افزایش خطر هایپوگلایسمی در طول روز و هایپرگلایسمی پس از افطار می‌شود. تنظیم دوز داروها باید به نحوی باشد که هم خطر افت قند خون طی روز کاهش یابد و هم از افزایش شدید قند خون بعد از افطار جلوگیری شود.
داروهایی که نیمه‌عمر کوتاهی دارند یا وابسته به وعده‌های غذایی هستند، نیازمند تغییرات خاصی در زمان و دوز مصرفی هستند.
همچنین باید توجه داشت که برخی داروها ممکن است باعث کم‌آبی بدن شوند، به‌ویژه مهارکننده‌های SGLT2 که اثر دیورتیک دارند.
پایش مستمر قند خون (Self-Monitoring of blood glucose) نیز در دوران روزه‌داری از اهمیت بالایی برخوردار است.
بیماران باید علائم هشداردهنده هایپوگلایسمی و هایپرگلایسمی را بشناسند و توصیه‌هایی از جمله مصرف غذاهای کم‌کربوهیدرات و پر فیبر، مصرف مایعات کافی در ساعات غیر روزه و محدود کردن فعالیت بدنی در ساعات روزه‌داری دریافت کنند.
همچنین دقت کنید که تمام توصیه‌هایی که در ادامه می‌آیند، با این فرض است که قند فرد، قبل از روزه‌داری، در محدوده هدف قرار دارد و دیابت او کنترل است و نارسایی مزمن کلیه ندارد.
تنظیم داروهای خوراکی دیابت
متفورمین
متفورمین از داروهای اصلی در درمان دیابت نوع ۲ است که ریسک هایپوگلایسمی تقریباً ندارد.
در بیمارانی که روزی یک بار متفورمین مصرف می‌کنند، دوز آن بدون تغییر و همراه با افطار مصرف شود.
در بیمارانی که دو بار در روز متفورمین دریافت می‌کنند، پیشنهاد می‌شود که یک دوز را هنگام افطار و دوز دیگر را در سحر مصرف کنند.
در بیمارانی که سه بار در روز متفورمین مصرف می‌کنند، دوز صبحگاهی باید به قبل از سحر منتقل شود و دوز ظهر با دوز افطار ترکیب شود.
در مورد متفورمین پیوسته رهش (XR)، تغییری در دوز مورد نیاز نیست و توصیه می‌شود که هنگام افطار مصرف شود. کل دوز متفورمین پیوسته رهش یا آهسته رهش را می‌توان یک‌باره خورد. فایده‌ی آهسته‌رهشی دارو دقیقاً همین است.
همچنین توصیه می‌شود بیماران به مصرف مایعات کافی برای جلوگیری از کم‌آبی بدن توجه داشته باشند.
شما به این محتوا دسترسی ندارید
برای مشاهده وارد سایت شوید
برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید
در مورد بیماران دارای دیابت نوع یک، اگر طبق متن دوز انسولین طولانی اثر ۳۰تا ۴۰درصد کاهش و دوز انسولین کوتاه اثر وعده سحری هم ۳۰تا۵۰درصد کاهش پیدا کنه باعث افزایش قند دوساعته بعد از سحری نمیشه؟
سلام مبینا جان.
اول اینکه این گروه high-risk هستند و روزه‌داری توصیه نشده.
دوم اینکه هنگام روزه‌داری هدف اصلی جلوگیری از هایپوگلایسمی هست تا اینکه قند خون به صورت سخت‌گیرانه در محدوده‌ی هدف که قبل از روزه‌داری تعیین کرده بودیم قرار بگیره.
و این هم در نظر داشته باش که این کاهش دوز انسولین در ابتدای شروع روزه‌داری هست. قاعدتا میزان قند خون با SMBG و یا CGM باید به دقت مانیتور بشه و دائما dose adjustment صورت بگیره. در واقع این فرآیند کاملا داینامیک هست تا نهایتا قند خون در طی زمان روزه‌داری محدوده‌ی قابل قبولی قرار بگیره و از همه مهم‌تر از هایپوگلایسمی جلوگیری بشه.