درد قفسه سینه دارم.
احساس می‌کنم کسی قفسه سینه من را فشار می‌دهد.
انگار یک وزنه روی سینه‌ام گذاشته‌اند.
احساس سنگین بودن در سینه دارم.
یک حس بدی در قفسه سینه من وجود دارد.
احساس ناخوشی در سینه دارم.
در این ناحیه احساس سوزش می‌کنم.
موارد فوق شکایت‌های شایعی هستند که ما همه آن‌ها را به عنوان درد قفسه سینه (Chest Pain) می‌شناسیم.
این شکایت با این که واژه درد را در خود دارد، لزوماً همیشه به معنای احساس درد نیست.
یکی از مهم‌ترین پیام‌های گایدلاین جدید اپروچ به درد قفسه سینه که محصول مشترک چندین انجمن بزرگ است، به همین موضوع ربط دارد:
Chest pain means more than pain in the chest.
درد قفسه سینه معنایی فراتر از درد در قفسه سینه دارد.
ممکن است فرد احساس ناراحتی یا سنگینی در قفسه سینه داشته باشد. ممکن است احساس فشار یک وزنه باشد. ممکن است درد مبهم و گنگ باشد.
احتمالاً توصیف معروف «یک فیل روی قفسه سینه» را شنیده‌اید (Elephant sitting on my chest) که البته در بین بیماران فارسی زبان حرف شایعی نیست.
هدف ما از این درس مرور کامل تشخیص‌های افتراقی درد قفسه سینه نیست. می‌خواهیم با نحوه گرفتن شرح حال از بیماری که با شکایت درد قفسه سینه مراجعه کرده است آشنا شویم و ببینیم برای تأیید (rule in) یا رد (rule out) هر یک از تشخیص‌های افتراقی این درد، چه سوالاتی باید از بیمار بپرسیم.
وقتی می‌خواهیم درد را بررسی کنیم، می‌توانیم به چهار شکل به آن نگاه کنیم:
- پاتولوژی ایجادکننده‌ی درد در قفسه سینه است.
- یک مشکل سیستمیک که یکی از علامت‌هایش درد قفسه سینه است؛ مثل مرحله التهاب سیستمیک در پانکراتیت.
- مشکل در جایی دیگر است و دردش به قفسه سینه می‌کشد (referred pain)؛ مثل آنژین گردنی (cervical angina).
- درد فانکشنال در قفسه سینه (وقتی علت ارگانیک واضح پیدا نمی‌شود).
و حالا در مورد قفسه سینه، در دسته‌ی اول که یک علت ارگانیک در قفسه سینه است، می‌توانیم برای پیدا کردن منشأ این‌طور به درد نگاه کنیم:
- منشأ قلبی و عروقی
- منشأ تنفسی
- منشأ گوارشی
- منشأ پوستی و اسکلتی و عضلانی
در ادامه، بیشتر به همان دسته‌ی اول و چهار علت فوق می‌پردازیم.
اگرچه یک سری علل تهدیدکننده حیات در میان علل درد قفسه سینه وجود دارد، اما این درد معمولاً منعکس‌کننده یک وضعیت خوش‌خیم است.
به طور کلی در سنین ۴۵ سال به بالا، بیش از ۵۰٪ موارد مراجعه‌کننده با این شکایت، صرفاً یک درد قفسه سینه غیراختصاصی دارند که علت مشخصی برای آن یافت نمی‌شود (nonspecific chest pain).
البته فراموش نکنیم که هر تشخیصی که صفت غیراختصاصی (nonspecific) را با خود به دوش بکشد، با رد سایر علل است – حداقل علت‌های مهم.
نمودار زیر به‌خوبی این آمار را به تصویر کشیده است.
عکس از گایدلاین مشترک درد قفسه سینه.
احتمالاً عمده‌ی پزشکان بیشترین بیمارانی که می‌بینند، در همین دسته‌ی nonspecific قرار دارد. مثلاً فرد ممکن است عصبانی شده باشد و درد قفسه سینه نیز حس کرده باشد.
این درد ممکن است functional بوده و یا واقعاً یک بیماری زمینه‌ای ایسکمیک باشد که الان به خاطر آزاد شدن کاته‌کول‌آمین‌ها در هنگام عصبانیت، خود را نشان داده است. سختی کار، افتراق این دوتاست.
هر چند قطعاً بارها شنیده‌اید که تشخیص ایسکمی قلب بالینی است؛ اما مکرراً مواردی پیش می‌آید که از شرح حال و معاینه فیزیکی به نتیجه نمی‌رسیم. در این موارد از پاراکلینیک کمک می‌گیریم.
با این حال چیزی که برای ما اهمیت دارد تشخیص دادن همان مواردی است که در رتبه‌های بعدی از نظر شیوع قرار گرفته‌اند.
برای اهمیت دادن به آن موارد و به خصوص درد ایسکمی قلب، از قدیم تقسیم‌بندی تیپیکال (typical chest pain) و غیر تیپیکال (atypical chest pain) رایج بود.
اما در گایدلاین جدید توصیه می‌شود درد قفسه سینه را به تیپیکال و آتیپیکال تقسیم‌بندی نکنیم؛ چرا که برای تعیین علت آن سودی نخواهد داشت و حتی ممکن است درد آتیپیکال به اشتباه به عنوان ماهیت خوش‌خیم تعبیر شود.
Noncardiac is in. Atypical is out.
غیرتیپیک را کنار بگذاریم. از غیرقلبی استفاده کنیم.
در عوض، درد قفسه سینه باید به صورت قلبی، احتمالاً قلبی و یا غیرقلبی (noncardiac) توصیف شود. این عبارات برای تشخیص علت زمینه‌ای اختصاصی‌تر هستند.
قبل از بررسی عمیق‌تر، نگاهی بیندازیم به شش علت مرگ‌بار درد قفسه سینه.
حداقل چیزی که از یک پزشک انتظار می‌رود این است که این علل کشنده از دید او دور نمانند. پس مهم است که همیشه این موارد را به خاطر داشته باشیم و به آن‌ها فکر کنیم.
۶ علت ویژه درد قفسه سینه
این شش علت را جدا کردیم. این شش مورد به راحتی نادیده گرفته می‌شوند؛ زیرا که هر کدام می‌تواند هزار چهره باشد و تشخیص ندادن‌شان عواقب مرگباری در پی دارد.
- سندرم کرونری حاد
- دایسکشن آئورت
- تامپوناد (با یا بدون پریکاردیت)
- آمبولی ریوی
- نوموتوراکس
- مدیاستینیت
علت‌های کشنده محدود به این تشخیص‌ها نیست. تشخیصی همانند پنومونی به راحتی می‌تواند در فرد مسن کشنده باشد. اما چند بار شنیده‌اید که بگویند پنومونی بیمار را تشخیص ندادند؟ مشکل در پنومونی، معمولاً از جنس تشخیص ندادن نیست. در انتخاب صحیح درمان است.
اما مثلاً در آمبولی و دایسکشن چطور؟ تشخیص نمی‌دهیم.
البته علل کشنده دیگری هم مثل آریتمی و میوکاردیت وجود دارد. اما آریتمی بیشتر در تشخیص‌های افتراقی تپش قلب دسته‌بندی می‌شود؛ که خیلی از اوقات درد قفسه سینه هم می‌دهد. میوکاردیت نیز معمولاً در هنگام بررسی برای سندرم کرونری حاد به تشخیصش پی می‌بریم.
در گرفتن شرح حال برای تشخیص این موارد، به چه نکاتی باید توجه کنیم و چه سؤالاتی از بیمار بپرسیم؟
ما الان قرار نیست در مورد یک شرح حال جامع درد قفسه سینه صحبت کنیم. وقتی از جامع می‌گوییم، یعنی هر چه لازم بوده، در این‌جا جمع شده است.
یک شرح حال جامع که تمام ویژگی‌های درد قفسه سینه را در بر می‌گیرد، باید شامل موارد زیر باشد. کسی که می‌خواهد شرح حال جامع به دست آورد، باید با تقریباً تمام علل درد قفسه سینه نیز آشنا باشد. ما در این‌جا بیشتر هدفمان غافل نشدن از موارد موذی و تشخیص دادن موارد شایع است.
- ماهیت درد
- شروع و مدت درد
- محل درد و انتشار آن
- عوامل تشدیدکننده درد
- عوامل تسکین‌دهنده درد
- علائم همراه
در ادامه به‌ترتیب هر دسته از علت‌ها و سؤالاتی را که برای ارزیابی هر کدام باید از بیمار بپرسیم را بررسی می‌کنیم.
علل قلبی و عروقی درد قفسه سینه
بیماری ایسکمیک قلبی
ما یک اصطلاح کلی به اسم بیماری ایسکمیک قلبی (ischemic heart disease) داریم. هر چیزی که منجر به برهم‌خوردن تعادل بین نیاز (demand) و تأمین (supply) خونی قلب شود، در دسته بیماری‌های ایسکمیک قلبی قرار می‌گیرد.
ریسک فاکتورهای بیماری‌های ایسکمیک قلبی:
- دیابت
- مصرف سیگار
- فشار خون
- هایپرلیپیدمی
- سابقه خانوادگی
ممکن است فرد بیماری ایسکمیک قلبی داشته باشد و حالا دچار سندرم کرونری حاد (acute coronary syndrome) شده باشد. در این جا شرح حال به ما کمک می‌کند تا بتوانیم به تشخیص درست برسیم.
مثلاً بیمار می‌گوید: «همیشه می‌توانستم کارهای خانه را انجام دهم. دو طبقه پله را به راحتی بالا می‌رفتم. بیرون از خانه هم کارهایم را انجام می‌دادم. اما اخیراً با یک طبقه بالا رفتن از پله، دچار تنگی نفس می‌شوم. ده قدم که راه می‌روم باید استراحت کنم. آن قدر این درد شدید شده که برای کارهای شخصی روزمره هم نمی‌توانم از جای خودم بلند شوم. قبلاً هیچ وقت به این شکل نبود.»
این جملات همه سرنخ‌هایی هستند که نشانه یک تغییر در وضعیت قلبی عروقی بیمار است. احتمال دارد به روی یک وضعیت مزمن و پایدار در قلب، یک مشکل حاد سوار شده باشد.
یادمان باشد در این موارد حتماً باید در مورد علائم همراه و همچنین علت‌های تشدیدکننده‌ی درد قلبی از بیمار بپرسیم:
- در مورد وضعیت تعریق (diaphoresis)
- در مورد انتشار درد به قسمت‌های دیگر: درد ایسکمی قلبی ممکن است از بالای ناف تا فک پایین انتشار یافته و احساس شود.
- ارتباط درد و سرما: آیا فعالیت در سرما باعث تغییر درد می‌شود؟
- ارتباط درد و غذا خوردن: آیا بعد از غذا خوردن درد بیشتر می‌شود؟
- ارتباط درد و هیجان‌ها: آیا هنگام عصبانیت درد تشدید می‌شود؟
- ارتباط درد و سکس: هنگام برانگیختگی جنسی یا رابطه جنسی چطور؟
شروع و تشدید درد ایسکمی قلبی معمولاً به شکل تدریجی و در طی چند دقیقه است. برخی از دردها هستند که افراد جوان زیادی را به پیش پزشک می‌کشانند. دردهایی شدید، در حد یکی دو ثانیه، گذرا و تیرکشنده. دردهایی که می‌توانیم به آن‌ها fleeting pain بگوییم. یادمان باشد که این‌ها به نفع ایسکمی نیستند و درد زودگذر قفسه سینه به مدت چند ثانیه بعید است مرتبط با بیماری ایسکمیک قلبی باشد.
باید در مورد تهوع، استفراغ و سکسکه که می‌توانند از تظاهرات ایسکمی قلبی باشند هم سؤال کنیم. دیواره تحتانی قلب روی دیافراگم قرار گرفته است. اگر این قسمت دچار مشکل شود می‌تواند با تحریک دیافراگم باعث سکسکه شود.
پرسیدن در مورد مصرف سیگار و گرفتن شرح حال دارویی را فراموش نکنیم.
ممکن است فرد قبل از مراجعه به ما، نیتروگلیسرین مصرف کرده و به دنبال آن احساس تسکین درد داشته باشد. اما باید به این موضوع توجه داشته باشیم که تسکین درد با نیتروگلیسرین لزوماً برای ایسکمی قلبی تشخیصی نیست و نباید به عنوان یک معیار در نظر گرفته شود.
به‌ویژه به دلیل اینکه بعضی از دیگر علت‌های درد قفسه سینه مانند اسپاسم مری هم پاسخ مشابهی به نیتروگلیسرین نشان می‌دهند.
علائم همراهی که هنگام شک به ایسکمی قلبی باید در مورد آن‌ها از بیمار سؤال کنیم شامل موارد زیر است:
- تنگی نفس
- تپش قلب
- پره‌سنکوپ یا سنکوپ
- احساس از حال رفتن یا سبکی سر یا سیاهی رفتن چشمان
- سوزش بالای شکم که هنگام یا بعد از غذا خوردن نباشد
- تهوع و استفراغ
این علائم، علائم کلاسیک درد ایسکمی قلبی نیستند؛ اما در زنان، افراد مسن و بیماران دیابتی بیشتر خودشان را نشان می‌دهند.
Women may be more likely to present with accompanying symptoms.
در زنان احتمال اینکه با علامت‌های دیگری به جز درد قفسه سینه مراجعه کرده و درد ایسکمی قلبی باشد، بیشتر از مردان است.
همچنین به خاطر برچسب «هیستری» و «ناز پین» (Naz” Pain”) که بیشتر به زن‌ها چسبانده می‌شود، بیشتر در خطر عدم تشخیص صحیح هستند.
زنانی که با درد قفسه سینه مراجعه می‌کنند در معرض خطر عدم تشخیص هستند و علل قلبی همیشه باید برای آن‌ها در نظر گرفته شود.
در این موارد، گرفتن شرح حال باید با تأکید بر علائم همراهی باشد که در زنان مبتلا به سندرم کرونری حاد شایع‌تر است. مانند دردهای تیز (شبیه به درد بریدن دست با چاقو)، تنگی نفس و احساس ناراحتی در شکم (به گفته عمده بیماران: معده) یا گلو.
در بیماران مبتلا به درد قفسه سینه که سن آن‌ها بالاتر از ۷۵ سال است، در صورت وجود علائم همراه مانند تنگی نفس، سنکوپ، دلیریوم یا زمانی که زمین‌خوردن غیرقابل توضیحی رخ داده است، سندرم کرونری حاد را باید مدنظر قرار بدهیم.
پریکاردیت و تامپوناد
درد پریکاردیت یک تفاوت با درد سندرم کرونری حاد (ACS) دارد. درد پریکاردیت معمولاً پلورتیک (pleuritic) است؛ یعنی با نفس کشیدن تشدید می‌شود.
البته این یافته برای افتراق قطعی پریکاردیت از سندروم کرونری حاد نیست. به طور کلی در شرح حال و معاینه فیزیکی، یافته‌های کمی هستند که به تنهایی قابلیت افتراق بالایی داشته باشند. همان یافته‌هایی که آن‌ها را پاتوگنومونیک (pathognomonic) می‌نامیم.
پس این مجموعه‌ای از یافته‌ها در کنار هم هستند که به ما در رسیدن به تشخیص نهایی کمک می‌کنند.
درد پریکاردیت علاوه بر این که پلورتیک است، وضعیتی (positional) هم هست و با تغییر وضعیت بیمار شدت درد هم تغییر می‌کند. درد سندروم کرونری حاد برخلاف پریکاردیت، وضعیتی نیست.
انتشار درد در پریکاردیت به لبه استخوان کتف است. این محل خاص را باید در انتشار درد پریکاردیت در ذهن داشته باشیم.
ممکن است بیمار شرح حالی از یک عفونت ویروسی مثل سرماخوردگی یا کووید در دو هفته گذشته به ما بدهد. البته تنها علت پریکاردیت، عفونت نیست. بیماری‌های خودایمنی یا بدخیمی‌ها نیز می‌توانند از علت‌های پریکاردیت باشند.
پس باید از بیمار در مورد تشدید درد در هنگام دم یا هنگام درازکشیدن به پشت (supine)، سابقه عفونت، بیماری‌ها و بدخیمی‌ها سوال کنیم.
دایسکشن آئورت
دایسکشن بسیار نادر است. اما در عین حال بسیار هم کشنده. شکل کلاسیکی که در کتاب‌ها نوشته شده، کمتر در بالین دیده می‌شود. دایسکشن به شکل‌های غیرمنتظره‌ای خودش را نشان می‌دهد.
حالت تیپیکال آن یک فرد مسن سیگاری با فشار بالاست. اما فرد جوان غیرسیگاری با فشار نرمال نیز ممکن است ببینیم.
چه زمانی به دایسکشن آئورت فکر کنیم؟
این چند ویژگی باید ذهن ما را به سمت تشخیص دایسکشن ببرد:
- درد شدید باشد.
- درد به شکل ناگهانی شروع شده باشد.
- در بررسی‌های دیگر به تشخیصی نرسیده باشیم و بیمار درد جدی داشته باشد.
- بیمار مورد شناخته‌شده آئورت دولتی (bicuspid) باشد.
- نبض/فشار دست و پا متفاوت باشد (differential pulse/pressure داشته باشیم).
معمولاً زمانی که دایسکشن در محلی بعد از جدا شدن سه شاخه‌ی اصلی آئورت ایجاد شده باشد، differential pulse را داریم. در این مواقع نبض دست‌ها خوب اما نبض پاها ضعیف است. البته ممکن است نبض دو دست نیز متفاوت شود.
پس وقتی که برای درد قفسه سینه بیمار تشخیصی نداریم، حتماً حداقل نبض چهار اندام را بررسی کنیم.
پس پرسش از ماهیت درد، شروع درد و سابقه فشارخون برای کمک به تشخیص یا رد دایسکشن آئورت بسیار بااهمیت است.
توصیفی که در کتاب‌ها از درد دایسکشن آئورت مشهور است، «بدترین درد قفسه سینه در طول زندگی» است.
علل ریوی درد قفسه سینه
دردهای ریوی به طور کلی پلورتیک (pleuritic) هستند. رشته‌های عصبی در لایه خارجی جنب باعث احساس این درد می‌شوند. درد پلورتیک معمولاً تیز هست و با نفس کشیدن و سرفه/عطسه تشدید می‌شود.
آمبولی ریوی (Pulmonary Embolism)
به آمبولی ریوی لقب مقلد بزرگ (the great masquerader) را می‌دهند. می‌تواند به انواع و اقسام شکل‌ها خودش را نشان دهد.
اگر خوش‌شانس باشیم و شکل معمول باشد، درد آمبولی ریوی، یک درد حاد و ناگهانی است. همچنین برخلاف پریکاردیت، درد آمبولی ریوی، وضعیتی یا positional نیست.
البته دقت کنیم که افراد در خطر آمبولی، معمولاً تحت درمان با مسکن نیز هستند. مثلاً کسی که جراحی شده است. مسکن می‌تواند ویژگی‌های درد را تغییر بدهد.
به همین خاطر برای آمبولی فکر کردن به بیماری مهم است. در عین حال، مهم است که زیادی نیز شک نکنیم و همه را آمبولی نبینیم.
ریسک فاکتورهای آمبولی ریوی (PE)
- مصرف ضدبارداری‌های خوراکی (OCP)
- مصرف سیگار
- بدخیمی
- بی‌حرکتی اخیر
- جراحی اخیر
- وضعیت بیش‌انعقادی
در هنگام گرفتن شرح حال زمانی که به آمبولی ریوی شک داریم، در مورد ریسک فاکتورهای ذکرشده و شروع ناگهانی یا تدریجی درد و این که آیا درد بیمار با خم شدن یا خوابیدن تغییر می‌کند، از بیمار سوال می‌کنیم.
پنومونی
پنومونی با علائم بالینی مثل سرفه، تنگی نفس، تب و تاکی‌پنه همراه با دیدن consolidation در تصویربرداری قفسه سینه قابل تشخیص است. در معاینه ریه بیمار هم کراکل سمع می‌شود.
نوموتوراکس
درد نوموتوراکس نیز مثل دایسکشن و آمبولی ریوی ناگهانی است. در سمع ریه‌ها، در یک طرف صدایی شنیده نمی‌شود.
باید حواسمان به نوموتوراکس فشاری (tension pneumothorax) باشد. در این مواقع آن قدر فشار زیاد می‌شود که بازگشت وریدی کم شده و وضعیتی مانند تامپوناد ایجاد می‌شود. در نتیجه فرد دچار افت فشار خون می‌شود.
علل گوارشی درد قفسه سینه
ریفلاکس (Gastroesophageal Reflux Disease)
ریفلاکس (GERD) شیوع بالایی دارد. همیشه باید به آن فکر کنیم.
ماهیت درد ریفلاکس، سوزشی (burning) است. بیمار می‌گوید قفسه سینه‌ام در ناحیه پشت جناغ می‌سوزد. ممکن است بگوید در دهان احساس مایعی ترش/شور یا مزه‌ی فلز می‌کنم. بیمار ممکن است اسیدی که بالا می‌آید را آسپیره کند و این اسید با تحریک تارهای صوتی باعث سرفه یا گرفتگی صدا شود.
مدیاستینیت
مدیاستینیت برای ما بسیار بااهمیت است. اگر تشیخص داده نشود حتماً مرگ‌بار خواهد بود و اگر تشخیص داده شود هم ریسک مرگ‌و‌میر بالایی دارد.
شکل معمول آن خوردن استخوان مرغ است. بیمار به دنبال بلعیدن استخوان مرغ، دچار پارگی مری و در پی آن دچار مدیاستینیت و عفونت می‌شود. عفونت آن، عفونت سنگینی است که درمان آن باید ترکیبی از درمان جراحی و درمان دارویی باشد.
شرایط دیگری هم می‌تواند منجر به مدیاستینیت شود.
ممکن است فرد بعد از فرایند اندوسکوپی/برونکوسکوپی دچار مدیاستینیت شده باشد.
یا فرد به دنبال سرفه‌های زیاد و شدید دچار پارگی مری و سندرم بوئرهاو (Boerhaave syndrome) شود. این وضعیت با پارگی‌های مالوری ویس (Mallory-Weiss tear) که در آن یک سری پارگی‌های خطی در مری ایجاد شده، متفاوت است.
پس لزوماً مدیاستینیت به علت آسیب ناشی از یک جسم خارجی نیست.
هنگام گرفتن شرح حال زمانی که به مدیاستینیت شک داریم، در مورد سابقه اندوسکوپی/برونکوسکوپی، بلعیدن استخوان یا یک جسم تیز و سابقه سرفه‌های شدید از بیمار سؤال می‌کنیم.
علل اسکلتی عضلانی درد قفسه سینه
دردهای اسکلتی عضلانی عموماً پلورتیک هستند و با نفس کشیدن شدیدتر می‌شوند. حرکت بیمار هم باعث بدتر شدن درد می‌شود. پس دردهای اسکلتی عضلانی، هم پلورتیک هستند و هم وضعیتی.
کوستوکندریت (Costochondritis)
درد کوستوکندریت یا التهاب محل اتصال دنده‌ها به جناغ، با لمس بیشتر می‌شود. پس بیمار در آن ناحیه تندرنس دارد.
پس علاوه بر شرح حال بیمار در مورد پلورتیک یا وضعیتی بودن درد، معاینه فیزیکی و درد به دنبال لمس در این ناحیه به تشخیص کوستوکندریت کمک می‌کند.
زونا (Shingles)
در کنار علل اسکلتی عضلانی باید به هرپس زوستر (Herpes Zoster) یا زونا به عنوان یک علت پوستی هم توجه کنیم.
درد زونا ممکن است حتی قبل از بروز راش ایجاد شود. ویژگی این درد این است که فرد در آن ناحیه Hyperesthesia یا حساسیت زیاد به لمس، برخورد لباس یا حتی باد دارد.
ناحیه دردناک در هرپس زوستر به یک درماتوم محدود می‌شود و این مورد می‌تواند بسیار به نفع تشخیص زونا باشد. معمولاً بعد از چند روز راش نیز خودش را نشان می‌دهد.
پیام درس
اصطلاح کلی «درد قفسه سینه» علاوه بر درد شامل ناراحتی، سنگینی، احساس تنگی قفسه سینه، فشار و انقباض نیز می‌شود.
شش علت مرگ‌بار درد قفسه سینه که نباید نادیده گرفته شوند عبارتند از:
- سندرم کرونری حاد
- دایسکشن آئورت
- تامپوناد (با یا بدون پریکاردیت)
- آمبولی ریوی
- نوموتوراکس
- مدیاستینیت
شرح حال درد قفسه سینه باید حداقل شامل موارد زیر باشد:
- ماهیت درد
- شروع و مدت درد
- محل درد و انتشار آن
- عوامل تشدیدکننده درد
- عوامل تسکین‌دهنده درد
- علائم همراه
درد ایسکمی قلبی شروع تدریجی دارد درحالی که درد دایسکشن آئورت به شکل ناگهانی شروع می‌شود.
درد ایسکمی قلبی پلورتیک نیست درحالی که درد پریکاردیت با نفس کشیدن تشدید می‌شود.
درد ایسکمی قلبی وضعیتی (positional) نیست درحالی که درد پریکاردیت با دراز کشیدن به پشت تشدید می‌شود.
تسکین درد با نیتروگلیسرین لزوماً نشانه ایسکمی قلبی نیست.
زنان، افراد مسن و بیماران دیابتی معمولاً علائم متفاوت‌تری در بیماری ایسکمی قلبی از خود نشان می‌دهند.
برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید
