تاکنون از دو معیار کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) صحبت کرده‌ایم. یکی دیگر از معیارها در مورد الکل بود.
این که یا الکل ننوشد یا الکل کمی در روز/هفته بنوشد.
طبیعی است که اگر الکل از یک حدی بیشتر بشود، این کبد چرب، کبد چرب الکلی خواهد شد و نه کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک.
اینکه منظور از اختلال متابولیک چه چیزهایی هستند، در یک نوشته‌ی دیگر بحث می‌شود.
در ادامه این نوشته، به الکل و میزان آن خواهیم پرداخت.
در متون پزشکی، هر وقت صحبت از الکل می‌شود معمولاً در کنارش عبارت standard drink یا نوشیدنی الکلی استاندارد را هم خواهیم دید.
در ادامه منظور از آن را با توجه به شرایط کشور خودمان توضیح می‌دهیم.
اثر الکل بر چربی کبد
تولید و فروش نوشیدنی‌های دارای الکل، در کشور ما ممنوع بوده و قانونی نیست.
به دلیل نبود مرجع قانونی برای تولید و عرضه نوشیدنی‌های الکلی، همه محصولات دارای الکل یا به صورت دست‌ساز و غیرقانونی تولید می‌شوند یا اینکه بدون نظارت بیرونی، به صورت قاچاق از خارج از کشور وارد می‌شوند.
این نبود نظارت مشکلات فراوانی را ایجاد کرده است که یکی از آن‌ها مسمومیت‌های متعدد با محصولات تقلبی و حاوی متانول است.
یکی از مشکلات دیگر که در مبحث کبد چرب دغدغه‌ی ماست، نبود تعریف استاندارد برای درصد الکل این نوشیدنی‌های دست‌ساز و غیرقانونی است.
برای اینکه بدانیم فرد چه میزان الکل مصرف می‌کند، ناچاریم یک حساب سرانگشتی برای تخمین میزان آن داشته باشیم.
در ایالات متحده آمریکا، نوشیدنی استاندارد (standard drink) به نوشیدنی گفته می‌شود که حاوی حدود ۱۴ گرم اتانول خالص باشد.
میزان مجاز مصرف الکل در آمریکا، برای آقایان معادل دو نوشیدنی استاندارد در روز ( معادل ۲۸ گرم اتانول خالص) و برای خانم‌ها معادل یک نوشیدنی استاندارد است.
دقت کنید که میزان مجاز به این معنا نیست که ضرری ندارد. بلکه از این میزان بیشتر، خطرات جدی‌تری را به دنبال دارد؛ وگرنه در حال حاضر مصرف هیچ میزانی از الکل توصیه نمی‌شود.
اگر برخی از شرایط خاص را کنار بگذاریم، افراد اتانول خالص مصرف نمی‌کنند. هر نوع و برندی از نوشیدنی‌های الکی درصد مشخصی اتانول دارد.
برای همین باید معادل نوشیدنی استاندارد را در نوشیدنی‌های موجود (در آمریکا) محاسبه کنیم که به صورت زیر است:
- یک قوطی (حدود ۳۵۰ میلی‌لیتر) آبجو (۵٪)
- میزان ۱۴۰ میلی‌لیتر شراب قرمز (۱۲٪)
- میزان ۱۰۰ سی‌سی شراب تقویت شده (۱۷٪)
- یک شات (۴۰ میلی‌لیتر) ودکا یا ویسکی (۴۰٪)
اعداد بالا همگی معادل standard drink در مصرف روزانه هستند. دقت کنید که اعداد گفته‌شده، میانگین هستند. وگرنه آبجو و اسپریت (ودکا و ویسکی و …) با درصد کمتر و بیشتر وجود دارد.
در کشور ما که بیشتر الکل مصرفی (تقطیری یا تخمیری) به صورت دست‌ساز است، هر نوشیدنی میزان الکل متفاوتی دارد و خیلی نمی‌توان به اعداد بالا و معادل‌های گفته شده اعتنا کرد.
مگر اینکه الکل دست‌ساز نبوده و فرد بگوید آبجو، ودکا یا ویسکی با درصد الکل مشخصی استفاده می‌کند. این مشروبات هم بسیار پیش می‌آید که تقلبی باشند.
هم‌چنین درست است که نوشیدنی استاندارد به صورت روزانه محاسبه و تعریف می‌شود ولی شاید بهتر باشد در کشور ما مصرف هفتگی را بپرسیم. در افراد غیرمعتاد به الکل، معمولاً این میزان در آخرهفته‌ها مشهود است.
معمولاً افراد الگوی مصرفشان محدود به روزهای خاصی از هفته است و به جای مصرف روزانه، یکباره میزان زیادی نوشیدنی الکلی می‌خورند.
میزان متوسط مصرف مجاز الکل در هفته (بر حسب اتانول خالص و در کشور آمریکا)، میزان حدود ۱۴۰ گرم برای خانم‌ها و ۲۱۰ گرم برای آقایان است.
اما باز هم مشکل نبود نوشیدنی استاندارد، محاسبه هفتگی را هم کمی با چالش مواجه می‌کند.
پیشنهاد مدرسه پزشکی برای جایگزین محاسبه میزان الکل دریافتی، این است که بررسی کنیم ببینیم آیا فرد وابستگی به الکل دارد یا نه؟
برای این کار پرسشنامه‌های کاربردی استانداردی وجود دارد (مثل پرسشنامه CAGE یا AUDIT-C) که برای شناسایی این افراد قابل استفاده هستند و می‌توانیم روی آن‌ها حساب کنیم.
ترتیبی که مدرسه پزشکی برای مطالعه‌ی مجموعه درس «کبد چرب» پیشنهاد می‌دهد، به صورت زیر است:
برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید
