احتمالاً در زمان خواندن مباحث از تکست‌بوک‌های پزشکی به نام‌هایی برخورد کرده‌اید و صرفاً برای امتحان آن را حفظ کرده و شاید هیچ‌گاه از خود نپرسیده‌اید که این کلمه چطور به وجود آمده است؟ یا این‌که که چه داستانی پشت این نامگذاری نهفته است؟
در هماتولوژی و در مبحث پلی‌سایتمی و نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو، به تکرار در مورد موتاسیون در JAK می‌خوانیم و همه این را می‌دانیم که علت ایجاد پلی‌سایتمی ورا (Polycythemia Vera) به وجود آمدن جهش در ژن JAK2 است.
اما چه داستانی در پشت این نامگذاری نهفته است؟
اولین بار که این Kinase (کیناز آنزیمی است که فسفریله می‌کند) کشف شد، اسمش را JAK گذاشتند. مخفف Just Another Kinase. بعد از مدتی – شاید به این علت که این نحوه‌ی نامگذاری کمی بی‌معنی به نظر می‌رسید – اسمش را گذاشتند Janus Kinase.
Janus از کجا آمده است؟
در افسانه‌های رومی، ژانوس یا جانوس (جِینِس یا یانوس)، خداوند دروازه‌ها، درب‌ها، گذرگاه‌ها و مسیر‌های ورودی است.
و همچنین خداوند آغازها و پایان‌ها.
نام ژانویه (January) نیز از اینجا آمده است: ماهی که سال جدید با آن آغاز شده و سال قبلی با آن پایان می‌یابد.
(منبع)
اما ژانوس چه ربطی به یک آنزیم کیناز دارد؟
دلیل آن چهره‌ی ژانوس است. ژانوس را به‌صورت یک سر با دو چهره می‌کشند. می‌گویند که یک سر به گذشته و یک سر به آینده نگاه می‌کند. این آنزیم کیناز خاص نیز دو قسمت دارد که در کنار هم هستند و به دلیل همین تشابه این اسم را بر آن نهاده‌اند.
خالی از لطف نیست که در انتهای این نوشته‌ی کوتاه، شعری کوتاه و بسیار زیبا از دفتر «در آستانه» از احمد شاملو بخوانیم که در آن به ژانوس اشاره کرده است:
اکنون باید علت انتخاب کلمه ژانوس و اشاره به روی دیگر در این شعر، معنای بیشتری برایمان داشته باشد.
