در سفر پر پیچ و خم‌مان، این بار به سراغ توبول دیستال رفته و در مورد هیدروکلروتیازید صحبت خواهیم کرد.
هیدروکلروتیازید – معروف‌ترین دیورتیک تیازیدی – حدود سال ۱۹۶۰ بود که برای استفاده در فشار خون بالا تأییدیه گرفت و اکنون پس از گذشت بیش از نیم قرن، در بین بیشترین داروهای نسخه‌شده، یازدهمین جایگاه را در ایالات متحده آمریکا داشته و در لیست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی قرار دارد. در کشور ما نیز، بی‌شک از داروهای بسیار پرمصرف است.
برای فهمیدن اثر دیورتیک های تیازیدی باید قسمت دیستال نفرون را بشناسیم.
قسمت دیستال نفرون از ماکولا دنسا (macula densa) شروع شده و شامل ۴ بخش است:
- توبول دیستال (Distal Tubule)
- قسمت متصل‌کننده (Connecting Segment)
- لوله جمعه کننده قشری (کورتکس) (Cortical Collecting Ducts)
- لوله جمع کننده مرکزی (مدولا) (Medullary Collecting Ducts)
توبول دیستال مسئول بازجذب ۵ درصد سدیم فیلترشده است. این قسمت نفرون نیز ادامه‌دهنده‌ی راه هنله بوده و هم‌چنان بازجذب آب و سدیم، مستقل از همدیگر است. البته توبول دیستال، یک ویژگی اضافه‌تر نیز دارد.
بازجذب سدیم و کلسیم نیز از هم تفکیک می‌شود. نه این‌که به هم ربط نداشته باشد، اما همانند هنله نیست که اگر بخواهیم بازجذب کلسیم کم بشود، بازجذب سدیم نیز کم می‌شود.
در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.
بازجذب سدیم و کلراید در توبول دیستال
سلول‌های توبول دیستال نیز در غشای بازولترال خود پمپ سدیم پتاسیم دارند که نتیجه‌ی فعالیت آن، سلولی است که میزان کمی سدیم در داخل خود دارد. هم‌چنین، به خاطر این‌که سه سدیم به خارج برده و دو پتاسیم به داخل می‌آورد، داخل سلول را کمی منفی‌تر می‌کند.
اگر قرار باشد بار مثبت و منفی به میزان برابر به داخل سلول بیایند (همانند NKCC2 که یک سدیم، یک پتاسیم و دو کلراید را انتقال می‌دهد)، مثبت یا منفی بودن داخل اهمیتی ندارد. اما اگر قرار باشد فقط بار مثبت یا منفی بیاید (مثلاً کانال‌های کلسیمی در توبول دیستال)، بار داخل سلول نقش دارد.
این منفی بودن داخل سلول که به خاطر فعالیت پمپ سدیم پتاسیم ایجاد می‌شود، انتقال بار مثبت به درون سلول را تسهیل می‌کند.
در سمت غشای لومینال، یک پروتئین به نام Sodium-Chloride Cotransporter وجود دارد. این پروتئین یک یون سدیم و یک یون کلراید را به داخل سلول می‌آورد. در نتیجه به شکل Electroneutral عمل می‌کند (مثل NKCC2) – یعنی تغییری در بار الکتریکی داخل یا خارج سلول نمی‌دهد.
به این پروتئین به شکل مخفف NCC می‌گویند که از حروف اول Na-Cl Cotransporter آمده است. هم‌چنین نام دیگرش، Thiazide-Sensitive NCC است؛ زیرا توسط دیورتیک تیازیدی مهار می‌شود.
شما به این محتوا دسترسی ندارید
برای مطالعه ادامه این مطلب نیازمند اشتراک ویژه مدرسه پزشکی هستید. خرید اشتراک از طریق صفحه شخصی امکان‌پذیر است.
ترتیبی که مدرسه پزشکی برای مطالعه مجموعه درس‌های فارماکوپاتوفیزیولوژی کلیه پیشنهاد می‌دهد، به صورت زیر است:
برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید
