حجم مطالبی که در هنگام طبابت با آنها مواجه میشویم، وحشتناک است و بدون اولویتبندی، ورود به آنها تنها سردرگمی و آشفتگی و دلنگرانی را در پی دارد.
این اولویتبندی میتواند بر اساس دو مورد انجام شود: (۱) شیوع و (۲) نیاز به اقدام اورژانسی.
واضح است که این دو مورد با وجود همپوشانی، لزوماً یکسان نیستند.
سرماخوردگی شایع است؛ اما اورژانسی نیست. کریز کلیوی اسکلرودرمی اورژانس است؛ اما شایع نیست. بیماریای مثل thrombotic thrombocytopenic purpura یا همان TTP نیز همینطور – میکشد اما نادر است.
اما سکته قلبی هم اورژانس است و هم شایع.
بر همین اساس میتوان کل مطالب پزشکی را در این جدول ۲ در ۲ جا داد. هر بیماری در یکی از چهارخانهی جدول زیر قرار میگیرد.
اورژانس نیست | اورژانس است | بیماری |
شایع است | ||
شایع نیست |
بیشترین اولویت یادگیری با خانهی بیماریِ شایعِ اورژانسی است و کمترین اولویت یادگیری با بیماریِ غیر شایعِ غیرِ اورژانسی.
در این صفحه، تعدادی از بیماریهای بیمارستانی شایع و اورژانس را بر اساس اپیدمیولوژی بیماریها در کشورمان نوشتهایم.
امیدواریم که برای اولویتبندی و یادگیری بهتر مطالب برایتان کمککننده باشد.
چند دهه است که آموزش پزشکی به سمت ایجاد و تقویت انواع توانمندی (competencies) رفته است. توانمندی یعنی آنچه که برای انجام صحیح حرفه خود به آن نیاز داریم. شش توانمندی اصلی برای پزشک تعریف شده که یکی از آنها دانش پزشکی (medical knowledge) است.
وقتی از دانش پزشکی صحبت میکنیم، به این معنا نیست که یک دانشجو قرار است تمامی دانش پزشکی را بداند. اتفاقاً در بحث توانمندیها مفهوم اولویت، جایگاه ویژهای دارد. مفهومی که در این نوشته به آن پرداختهایم.
در مدرسه پزشکی ۷۵ عنوان اولویتدار را در دستهی موارد بیمارستانی (inpatient) و ۷۵ عنوان اولویتدار دیگر را در دستهی درمانگاهی (outpatient) گذاشتهایم.
بعضی از این عنوانها تا کنون در قالب پستها منتشر کردهایم و بعضی دیگر نیز به زودی در مدرسه پزشکی بررسی میکنیم.
این نوشتهی مدرسه پزشکی، برای حرکت کردن واقعی به سمت آموزشِ توانمندی محور است. در هر مقطعی از پزشکی که هستید، توصیهی جدی ما این است که برای درک مفهوم توانمندی در پزشکی و تقویت آنها وقت بگذارید تا بتوانید هدفگذاری بهتری در مسیر پزشکی انجام بدهید.
تاکنون برای مشخص کردن اولین قدم در این مسیر، منبع خوبی در دسترس نبود. خوشبختانه اکنون دوره هدفگذاری متمم در دسترس است و میتواند اولین قدم در این راستا باشد.
با توجه به ماهیت پزشکی، نگاه درست به هدف بسیار حائز اهمیت است و کمک میکند که در این مسیر طولانی، بهتر ادامه بدهیم.
پیشنهاد میکنیم قبل از هر کاری و انتخاب هر کدام از موضوعات زیر، این چند ساعت فایل صوتی را گوش داده و خوب به آنها فکر کنید و تمرینهای گفتهشده را انجام دهید. پس از آن میتوانید برای اولویتدهی از ادامهی این نوشتهی مدرسه پزشکی کمک بگیرید.
برای تهیه یا شنیدن دوره هدفگذاری میتوانید به این لینک مراجعه کنید.
ریه
- حمله COPD یا COPD exacerbation
- حمله آسم یا asthma attack
- پنومونی کسبشده از جامعه یا community-acquired pneumonia (CAP)
- آمبولی ریه (pulmonary embolism)
- هموپتزی (hemoptysis): اقدامات اولیه و بررسی
- تهویه مکانیکی (mechanical ventilation) برای پزشک عمومی
- پلورال افیوژن (pleural effusion) و نوموتوراکس (pneumothorax)
غدد درونریز
- عواقب حاد دیابت
- کتواسیدوز دیابتی (diabetic ketoacidosis or DKA)
- وضعیت هایپرگلایسمیک هاپیراسمولار (HHS)
- هایپوگلایسمی (hypoglycemia)
- کنترل قند در بیمارستان (inpatient BS control)
- هایپرکلسمی و هایپوکلسمی (hypercalcemia and hypocalcemia)
- نارسایی آدرنال (adrenal insufficiency)
گوارش و کبد
- خونریزی گوارشی فوقانی و تحتانی (upper and lower GI bleeding)
- آسیب یا نارسایی حاد کبدی (acute liver injury/failure)
- بیماری التهابی روده (inflammatory bowel disease): شک و تشخیص و درمان اولیهی شعلهوری
- عواقب سیروز کبدی (complications of cirrhosis)
- خونریزی واریسی (variceal bleeding)
- پریتونیت باکتریال خودبهخودی (spontaneous bacterial peritonitis)
- انسفالوپاتی کبدی (hepatic encephalopathy)
- سندرم هپاتورنال (hepatorenal syndrome)
- آسیت (ascites)
- پانکراتیت حاد (acute pancreatitis)
- گاستروانتریت عفونی (infectious gastroenteritis)
- بیماریهای کیسه و مجاری صفراوی (biliary diseases)
- بلعیدن جسم خارجی و مواد سوزاننده (caustic injury)
- آپاندیسیت حاد (acute appendicitis)
- انسداد حاد روده (acute intestinal obstruction)
روماتولوژی و ایمونولوژی
- آنافیلاکسی و آنژیوادم (anaphylaxis and angioedema)
- واسکولیت برای پزشک عمومی (vasculitis)
- اورژانسهای بیماریهای کلاژن وسکولار
- اورژانسهای لوپوس
- اورژانسهای روماتیسم مفصلی
- اورژانسهای اسکلرودرمی
- آرتریت تمپورال (temporal arteritis)
- اورژانسهای میوپاتی التهابی
- آرتریت (arthritis)
هماتولوژی و آنکولوژی
- تزریق خون و فرآوردههای خونی (transfusion medicine)
- اورژانسهای پان سیتوپنی و آنمی (pancytopenic and anemic emergencies)
- لوسمی حاد برای پزشک عمومی (acute leukemias for the primary care physicians)
- اورژانسهای لوسمی مزمن (emergencies of chronic leukemias)
- اورژانسهای آنکولوژی (oncologic emergencies)
- تب و نوتروپنی (neutropenic fever)
- سندرم لیز تومور (tumor lysis syndrome)
- سندرم SVC
نفرولوژی
- مایعات داخل وریدی و شوک هایپوولمیک
- هایپوکلمی و هایپرکلمی
- هایپوناترمی و هایپرناترمی
- اختلالات فسفر و منیزیم
- اختلالات اسید و باز
- آسیب حاد کلیوی (acute kidney injury or AKI)
- بیماری مزمن کلیوی (chronic kidney disease or CKD)
- اورژانسهای بیماریهای گلومرولی
- عفونت مجاری ادراری (urinary tract infections or UTIs)
- دیالیز انجامنشده و عفونت کاتتر یا از کار افتادن کاتتر (missed dialysis and access failure/catheter infection)
طب داخلی عمومی
- ناراحتی سینه (chest discomfort)
- درد شکم (abdominal pain)
- کاهش سطح هشیاری (acute confusional state)
- رویکرد به بیمار مسموم (approach to the poisoned patient)
- مسمومیت با اپیوئید (opioid poisoning)
- مسمومیت با ضدافسردگی سه حلقهای (TCA poisoning)
- مسمومیت با استامینوفن (acetaminophen poisoning)
- مسمومیت با متانول (methanol poisoning)
- مسمومیت با بنزودیازپین (benzodiazepine poisoning)
- واکنشهای دارویی پوستی (cutaneous drug reactions)
- تنگی نفس، هایپوکسی و سیانوز (dyspnea, hypoxia and cyanosis)
- ترومبوز ورید عمقی (deep vein thrombosis or DVT)
- تهوع و استفراغ (nausea and vomiting)
- رویکرد به زردی (jaundice)
- کنترل درد و اعتیاد (pain control and addiction)
- گاز گرفتگی (مار، عقرب، گاز گرفتگی توسط دیگر حیوانها از جمله انسان)
قلب و عروق
- سندرم حاد کرونری (acute coronary syndromes or ACS)
- بدتر شدن نارسایی قلبی (decompensated heart failure)
- شوک کاردیوژنیک و ادم ریه (pulmonary edema)
- اورژانسهای فشار خون بالا (hypertensive emergencies)
- احیای قلبی – ریوی (cardiopulmonary resuscitation or CPR)
- اورژانسهای اختلالات ریتم قلبی
بیماریهای عفونی
- مننژیت و انسفالیت (meningoencephalitis)
- سپسیس و شوک سپتیک (sepsis and septic shock)
- کووید ۱۹ (COVID-19)
- آنفلوانزا (influenza)
- مالاریا (malaria)
- کاله آزار (kala azar)
- درمان آنتیبیوتیکی برای عفونتهای رایج بیمارستانی
نورولوژی
- سکته مغزی (CVA and TIA)
- تشنج و صرع
- سردرد
- اورژانسهای بیماران خود ایمنی نورولوژی
- سندرم گیلن باره
- اسکلروز مالتیپل (multiple sclerosis or MS)
- میاستنی گراو
- نوریت اپتیک
تمرین درس
شما چه روشی برای اولویت دادن به دروس پزشکی خود به کار میگیرید؟ خوشحال میشویم که تجربهی شما را در اینجا بخوانیم.
برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید
1 کامنت در نوشته «۷۵ بیماری شایع یا اورژانسی در بخشهای طب داخلی»
برای مشاهده کامنتها باید وارد وبسایت شوید.